TƯỢNG ĐÀI THƠ

(Nhân kỷ niệm 266 năm Tao đàn Chiêu Anh Càc - Hà Tiên)

Hằng năm, cứ đến rằm tháng giêng, kỷ niệm Tao đàn Chiêu Anh Các,lòng mỗi chúng ta không khỏi ngậm ngùi và nghĩ ngợi sâu hơn ý nghĩa ra đời của một sự kiện văn học ra đời ngay trên mảnh đất Hà Tiên, cách nay 266 năm.

Trong hoàn cảnh đất nước hồi ấy khó khăn trăm bề, chẳng những đối với kẻ thù, ngoại xâm mà còn phải đương đầu với thiên nhiên hoang sơ, khắc nghiệt - thế mà các bậc tiên nhân chúng ta đã sớm nghĩ và dựng nên một Tao đàn Văn học mà tiếng vang của nó đã vượt rất xa vùng đất. Cho thấy, tự thân văn hóa nghệ thuật bức xúc biết chừng nào đối với đời sống tinh thần của cộng đồng cư dân hãy còn hết sức mới mẻ, ít ỏi và thưa thớt ở vùng Trấn Giang rộng lớn ngày ấy.

Ánh trăng văn hóa lung linh từ Tao đàn Chiêu Anh Các vẫn sáng rời rợi đến hôm nay, là niềm tự hào cho mỗi chúng ta là người Hà Tiên, là người Kiên Giang, là người miền Tây Nam Bộ. Tiếc thay, những di sản quý báu của Tao đàn còn lưu giữ được đến hôm nay thật ít ỏi. Biết làm sao, khi chiến tranh liên miên, mạng người ngàn cân treo sợi tóc.!

Một lần, cách nay 5, 7 năm, theo đoàn làm phim tài liệu về Hà Tiên, tới thăm chùa Phù Dung, tình cờ tôi bắt gặp hai chiếc đôn bằng đá - thứ đá Hà Tiên màu ngà ngà rất đẹp. Ông Trương Minh Đạt, nhà "Hà Tiên học" bảo đó là những chiếc đôn còn lại của Tao đàn Chiêu Anh Các.. Như một điều kỳ diệu, tôi bỗng nghe thấy từ những chiếc đôn ấy có hồn. Rồi hình dung các cụ ngày xưa ngồi, đứng, đi lại, quay quần trò chuyện trong một tao đàn rất đỗi nên thơ: dưới kia là biển, xa nữa là đảo lớn đảo nhỏ xanh mờ, ầm ào tiếng sóng, nhấp nhô những con thuyền thả lưới buông câu; trên này là rừng núi lượn quanh,lấm tấm sắc hoa và trong trẻo tiếng chim tìm bạn. Theo cách gọi ngày nay, Tao đàn Chiêu Anh Các là Câu lạc bộ thơ ra đời sớm nhứt ở vùng đồng bằng Nam Bộ. Với tôi, những chiếc đôn đà Hà Tiên ấy là báu vật, chứng tích đầy xúc động cho vùng đất xa xôi này của Tổ quốc Việt Nam, từ mấy trăm năm trước đã sớm biết coi trọng cái không thể thiếu được của con người là văn hóa.

Tôi ao ước, bằng cách nào đó chúng ta sớm xác định lại vị trí cụ thể của Tao đàn Chiêu Anh các, để từ đó xây dựng một văn bia trang trọng và cụm tượng đài thơ bằng chính đá Hà Tiên. Trước mắt, trong tầm tay các nhà lãnh đạo Hà Tiên - Kiên Giang, có thể làm một phim tài liệu về Tao đàn Chiêu Anh các - Tao đàn văn học chói sáng đất Hà Tiên xưa và đất miền Tây Nam Bộ hôm nay, để giới thiệu với cả nước, rằng cách đây 266 năm ở tận vùng đất biên thùy này có một vị tướng là Mạc Thiên Tích đã khởi xướng, lập nên một Tao đàn như thế. Vị tướng ấy chính là nhà thơ tài hoa, tác giả của "HÀ TIÊN THẬP VỊNH", đã trở thành quen thuộc với bao thế hệ muốn tìm hiểu lịch sử Hà Tiên.
Mười sáu tháng giêng Nhâm Ngọ,2002